Daniel Pipes, Türkiye ve Ortadoğu araştırmaları konusunda Washington'da öne çıkan isimlerin başında geliyor. Washington Post, New York Times gibi Amerikan siyasetlerine yön veren gazetelerde köşe yazarı. Washington için dış politika üreten ve yön veren Dış İlişkiler Konseyi'nin (CFR) kıdemli üyesi. Washington'daki Türkiye ile ilgili eğilimleri içeriden bilen Daniel Pipes ile PKK'ya karşı yürütülen operasyonları ve ABD'nin tepkisini konuştuk. Pipes'ın, PKK operasyonlarını yapan kuvvetten söz ederken, "hükümet" yerine, "Türkiye Cumhuriyeti" ifadesini kullanması dikkat çekiyor.
İşte sorularımız ve Pipes'ın yanıtları.
'İNCİRLİK'İ ALMAYA DEĞMEZ...'
Ankara uzun zamandan beri İncirlik üssünü açmak istemiyordu, özellikle de Ayn El Arap çatışmaları sırasında... Ankara'nın fikrini sizce ne değiştirdi? Ankara ile Washington arasında yeni bir anlaşma mı söz konusu?
İncirlik konusunda Türkiye Cumhuriyeti'nin duruşunu değiştiren şey, birkaç etkenin birleşimidir. Bunlardan en önemlileri; en son Suruç'ta gerçekleşen bombalı saldırı, Batı'dan gelen baskı ve PKK'ya saldırmak için bir kılıf oluşturulmak istenmesi.
Eğer Ankara, IŞİD'e karşı Washington ile işbirliği yapma kararı aldıysa, PKK'ya sizce neden operasyon yapıyor? PKK sonuçta IŞİD'in sahadaki en büyük düşmanı YPG'nin omurgası değil mi?
Benim anladığım, Türkiye hükümeti IŞİD'e saldırıyormuş gibi yaptı ama aslında PKK'ya karşı savaşmak istedi. Amerikalıların İncirlik'e girmesine izin vermek bu işi daha olası hale getirdi.
Washington, Ankara'nın PKK'ya operasyon yapabileceğini öngöremedi mi?
Obama Yönetimi kendisini oyuna getirilmiş hissediyor.
Eğer İncirlik Üssü PKK'ya operasyon yapma karşılığında açıldıysa, ABD açısından buna değer mi? Sonuçta ABD, İncirlik'i alırken, PKK, dolayısıyla YPG zayıflıyor...
Buna değmez. Umarım ABD Hükümeti acilen İncirlik'i kullanmayı bırakır ve Ankara'ya PKK operasyonlarına son vermesi için baskı yapar.
BARZANİ ANKARA İLE İLİŞKİLERİ BOZMAK İSTEMİYOR
Bu arada, Barzani de PKK'lılara Irak Kürt Bölgesi'ni terk etmelerini söyledi. Bunun sebebi nedir?
Kürdistan Bölgesel Yönetimi, Ankara ile iyi ilişkiler içinde ve bu ilişkiyi tehlikeye atmak istemiyor.
PKK zaten yıllardır Kuzey Irak'ta konuşlanmış durumdaydı, değişen nedir? Neden şimdi?
Türk Hükümeti, Kürdistan Bölgesel Yönetimi'ne daha fazla baskı uygulamaya başladı.
Barzani aynı zamanda Kuzey Irak ve Kerkük petrollerinin bağımsız bir şekilde Türkiye'ye satışını artırdı ve ödemelerde de Bağdat'ı devre dışı bırakıyor. Barzani'nin PKK karşısında değişen tutumu buna bağlı olabilir mi?
Evet, bu mesele Kürdistan Bölgesel Yönetimi-Türkiye Cumhuriyeti ilişkisinde önemli bir unsur.
Bağdat yönetimi, Barzani ile Türkiye arasında yapılan petrol ticaretinden memnun değil. Peki bu durum Erbil yönetimi ile Bağdat'ın IŞİD'e karşı ortak savaşlarını ve Musul'un geleceğini etkilemez mi?
Evet, Irak merkezi hükümeti ile Kürdistan Bölgesel Yönetimi arasındaki gerginlik IŞİD'e karşı savaşı kayda değer şekilde zayıflatıyor.
'PYD, AKDENİZ'E BİR ÇIKIŞ YARATMAK İSTİYOR'
Tel Abyad'ta neler oldu? PYD, aslında bir Kürt Kantonuna bağlı olmayan bir bölgeyi ele geçirdi. PYD Kürt bölgelerini birbiriyle birleştirerek, kesintisiz bağlantı mı yaratmaya çalışıyor?
Evet, PYD büyük ve bitişik bir bölgeyi denetim altına almak istiyor. Ve en nihayetinde, Akdeniz'e bir çıkış yaratmak isteyeceklerini tahmin ediyorum.
Türk kamuoyunda Kuzey Irak'tan Akdeniz'e doğru uzanan bir "Kürt Koridoru" sıkça dillendiriliyor. PYD ile Barzani böylesine bir koridor yaratmak için işbirliği içinde mi?
İlişkilerinin ayrıntılarını bilmiyorum ama ortak amaçları bu gibi görünüyor.
'HDP BİR DÖNÜM NOKTASI'
Türkiye'deki son genel seçimleri nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu sonuçlardan sonra, Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı makamında tecrit olduğunu söylemek mümkün mü? Yoksa söylentilerdeki gibi hükümetin kurulma sürecini geciktirerek, ülkeyi yönetmeye devam edip, olası bir erken seçim için güç mü kazanmaya çalışıyor?
Haziran seçimlerinin arifesinde Washington Post gazetesinde yazdığım gibi (5 Haziran 2015 tarihli makalesi). Erdoğan'ın seçim sonuçlarını kabul edeceğini düşünmüyorum. İstanbul Belediye Başkanı'yken belirttiği üzere, onun için demokrasi bir tramvay gibidir: "İstediğin durağa gelince inersin." Cumhurbaşkanlığı ile istediği durağa geldi ve şimdi tramvaydan iniyor. Seçim sonuçlarını nasıl sabote edeceği belli değil ama niyetinin bu olduğu son derece açık.
HDP'nin başarısını nasıl değerlendiriyorsunuz? Size göre gerçekten Türkiye'nin tamamını kucaklayan bir parti olabilirler mi? Yoksa HDP'nin başarısı ayrılığa giden yolda büyük bir adım mıdır?
HDP'nin başarısı Türkiye Cumhuriyeti'nin geleceği için çok temel bir önem taşıyor. Kürtlerin ülke yönetiminde tam ortak olarak kabul edilmeleri gerektiğini gösteriyor.
Dr. Daniel Pipes kimdir?
Pipes, ABD Dışişleri Bakanlığı'na Ortadoğu ve İslam konusunda gayrı resmi danışmanlık yapıyor. Kurucusu olduğu Middle East Forum ve Middle East Quarterly dergisinin başında. The Boston Globe gazetesi, "eğer Pipes'ın uyarıları dikkate alınsaydı, asla 11 Eylül gibi bir olay olmazdı" yorumunda bulundu. The Wall Street Journal ise Ortadoğu ile ilgili konularda önemli bir analizci olarak tanımladı. 1986-1993 yılları arasında Dış Politika Araştırma Enstitüsü'nde direktörlük yaptı. 2003 yılında dönemin ABD Başkanı George W. Bush tarafından ABD Barış Enstitüsü yönetimine atanmıştı.
