İsrail'in Gazze kaynaklı şiddetten yılgınlığı yükselirken Hamas'ın saldırganlığını sona erdirmek için Gazze'nin yeniden ve son bir kez karadan istila edilmesi giderek cazip hale geliyor. Başbakan Benjamin Netanyahu "Hamas rejimini devirmekten başka bir seçenek yok" diyerek bu yaklaşımı onayladı. Bir yandan bu tepkiye sempati duyarken taktiklere çok fazla dikkat harcandığından ve amaçlara yeterince önem verilmediğinden endişeleniyorum. Bu Amerika'nın Orta Doğu'daki önde gelen müttefiki için zararlı olabilir.
Gazze'ye yönelik tutumlar sürekli değişiyor. Kudüs Güvenlik Araştırmaları Enstitüsü'nün başkanlığını yürüten stratejist Efraim Inbar "İsrail'in sürüncemede kalan zorlu çatışma stratejisi" olarak yıllarca "bastırma" yaklaşımını savundu. Bu yaklaşım ile İsrail'in ezici gücünün Hamas'ın yöneticilerine ve diğer Gazzelilere ara sıra hatırlatılması gereğini destekledi. Çoğu zaman bu yaklaşımdan dolaylı olarak anlaşılan İsrail'in Gazze kaynaklı mal ve can kaybı ile neticelenen şiddete razı olduğunu kabul etmektir. Daha Mayıs 2019'da Inbar Filistin'in İsrail için oluşturduğu tehdidi "stratejik bir sıkıntı" olarak nitelendirdi.
Ancak Sayın Inbar kısa bir süre önce pasifliğin neden olduğu yüksek maliyeti gördü ve şimdi bölgenin "sınırlı bir şekilde karadan işgal edilmesi" çağrısını yapıyor: Neden? Çünkü "kısa vadeli bir kara operasyonu İsrail'in bugüne kadar olan çabalarından daha iyi bir sonuç getirecek. Düşman toprağı içinde manevra yapmalı, onları bulmalı ve yok etmeliyiz ya da üyelerinin ellerini kollarını bağlamalıyız."
Diğerleri de bu fikre katılıyorlar. Örneğin, Yeni Sağ partisinin lideri Ayelet Shaked Gazze'de geniş çaplı bir askeri operasyon için çağrısında bulundu: "Bizim için en iyi zamanı seçmeli, Gazze'nin etrafında yaşayan İsrail vatandaşlarını azami esneklik sahibi olmak için tahliye etmeli ve Gazze içindeki terörü kökünden kazımalıyız.
Bu analizlere Carl von Clausewitz'in basit ama çok anlamlı bir tavsiyesi ile tepki veriyorum: önce politikanın, sonra stratejinin ve ondan sonra taktiğinin ne olacağına karar verin. Ya da daha sade bir İngilizce ile: Önce kuvvet kullanarak ne elde etmek istediğinizi çözerek başlayın, ardından önce yaklaşımınızın genel hatlarına ardından da belirli yöntemler üzerinde karar verin.
Bu bilgiler ışığında bakıldığında, kara istilasına kalkışıp kalkışmamak ve Hamas'ı devirip devirmemek tartışmaları taktiği tartışma konusu yapıyor; bu, üzerinde karar verilmiş amaçlar ve yöntemlere karar verilene kadar tartışma konusu olmamalıdır. Taktiklere odaklanarak başlamak amaçları gözden kaçırma riskini taşıyor.
O zaman İsrail'in Gazze'deki amacı ne olmalıdır?
Hamas'ın çıkarlarına karşı arada sırada yapılan Gazze'nin altyapısını tahrip etme gibi güç gösterileri başarısız oldu; aynı şekilde tam tersi bir politika olan iyi niyet ve ekonomik refah beklentisi de iyi sonuç vermedi. Artık tamamen farklı bir yol arama zamanı geldi, sinyal göndermenin hataları cezalandırmanın ötesine geçecek daha üstün bir hedef, çok daha iddialı bir şey.
İşte zafer böyle bir hedeftir. Yani, Hamas'ın liderinden caddedeki çöpçüye kadar Gazzeliler üzerinde bir mağlubiyet hissi empoze etmeyi amaçlamak. İsrail'in zaferini hedeflemek tarihsel savaş hedeflerine tamamen uygun olmakla birlikte galibiyet ve mağlubiyet terimleri Batı'nın savaş terimleri sözlüğünden bile çıktığından zamanımızın çizgisi dışındadır. İsrail güvenlikten sorumlu olan kuruluşu sadece Filistinlilerle karşılıklı barış ve sessizlik peşinde koşuyor; Sayın Inbar Hamas üzerinde bir galibiyet kazanma hedefini "naif" olarak değerlendirerek onlar adına konuşuyor.
Zaferin yerini müzakereler, arabuluculuk, uzlaşma, imtiyazlar ve diğer yumuşak araçlar aldı. Bunlar kulağa hoş geliyor ama 1993'den beri Filistin-İsrail arenasında başarısız oldular ve bunlara körü körüne devam etme daha fazla yıkım ve ölüm garantisi veriyor.
Gazzeliler üzerinde bir yenilgi duygusu empoze etme hedefinin strateji ve taktikleri nelerdir? Bunlara önceden karar verilemez. Bu Gazze halkının psikolojisinin eşzamanlı ve detaylı bir analizini gerektirir. Cevaplanacak sorular arasında şunlar olabilir:
- İsrail'e yönelik saldırılara bir misilleme olarak gıda, su, gaz ve ilaçtan mahrum etme Gazzeliler arasında bir direniş (muqawama) ve azim (sumud) duygusunu yayıyor mu yoksa iradelerini kırıyor mu?
- Evlerin, binaların, altyapının imhasıyla ilgili aynı soru.
- Hamas liderliğini devirmek halkı paralize mi eder yoksa bir isyanı mı başlatır?
İsrail'in güvenlikten sorumlu kurumunun sağlam bir strateji belirlemek ve siyasi liderlere güvenilir bir danışmanlık sunmak için bunları ve ilgili meseleleri araştırmaya ihtiyacı var. Bu, hedefe zafer alınarak yapıldığında İsrail nihayet şimdiye kadar çözülemez olan Gazze sorununun üzerine eğilebilir.
Orta Doğu Forumu'nun başkanı Sayın Pipes (DanielPipes.org, @DanielPipes), ABD Deniz Harp Akademisi'nde "Strateji ve Politika" öğretti. " © 2019 Daniel Pipes. Tüm hakları saklıdır.
